Nếu ví sông Hương là ranh giới chia TP Huế ra hai miền Bắc – Nam to thì trong Kinh thành Huế được chia hai miền Bắc – Nam nhỏ hơn bởi con sông Ngự Hà. Sự kết nối hai miền được trải qua bởi những chiếc cầu được thiết lập và quy hoạch gắn bó mật thiết với vai trò và tính năng trọng yếu của sông Ngự Hà. Những chiếc cầu này hình thành trong quy trình dựng xây Kinh đô, khởi dựng từ thời vua Gia Long và thành công đến những đời vua Minh Mạng, Thiệu Trị… Từ những chiếc cầu gỗ hình thành khởi động đến những chiếc cầu vòm kiên cố được xây dựng bằng gạch ốp men vồ và đá tkhô nóng tồn tại cho tới ngày này.
Vị trí sông Ngự Hà trong mặt phẳng tổng thể Kinh thành Huế
Ngự Hà là con sông được hình thành dưới thời hai vị vua trên hết của triều Nguyễn. Đây là con sông vừa tự nhiên, vừa nhân tạo và tiền thân của con sông này là sông Kim Long. Khi quy hoạch và sẵn sàng mặt phẳng để xây dựng Kinh thành, những nhà thiết kế thời Gia Long đã cho san lấp một vài đoạn của sông để thiết lập nên thân thành. Một số đoạn nguyên thủy của nó và đã và đang được sử dụng vào vài việc khác, như tạo ra những hồ, ao và lòng sông Ngự Hà. Dòng chảy của con sông này trở nên thành công dưới thời Minh Mạng. Và cũng từ đây đã tạo ra nên 10 chiếc cầu bắc qua con sông này trong chiều lâu năm khoảng 3,6 km. Trải lâu năm từ Đông sang Tây của Kinh thành, kể cả những chiếc cầu sau: Cầu Tkhô giòn Long, cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Ngự Hà, cầu Bác Tế, cầu Khánh Ninh, cầu Bình Kiều, cầu Vĩnh Lợi, cầu Tây Thành Thủy Quan, cầu Hoằng Tế và cầu Xe Lửa. Xét riêng trong Kinh thành gồm 7 chiếc cầu, kể cả: Cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Ngự Hà, cầu Bác Tế, cầu Khánh Ninh, cầu Bình Kiều, cầu Vĩnh Lợi và cầu Tây Thành Thủy Quan.
Họa đồ Kinh thành Huế với cùng một0 chiếc cầu bắc qua sông Ngự Hà:
1) Tkhô hanh Long; 2) Đông Thành Thủy Quan; 3) Ngự Hà; 4) Bác Tế;
5) Khánh Ninh; 6) Bình Kiều; 7) Vĩnh Lợi; 8) Đông Thành Thủy Quan;
9) Hoằng Tế; 10) Xe Lửa. (Nguồn: Đại Nam nhất thống chí).
Trải qua những thăng trầm về thời hạn tồn tại, cùng những biến cố lịch sử vẻ vang và thiên tai, hai cầu đã mất đi là cầu Bác Tế và cầu Bình Kiều. Hai cầu này được làm bằng gỗ và có lẽ bị sụp đổ do thiên tai buồn bựco lụt năm Thìn 1904 . Trên dòng sông này giữ lại 5 chiếc cầu cho tới ngày này. Chính điều này đưa ra rất nhiều những thử thách, những vấn đề trong việc bảo tồn thiết kế những cầu vòm như áp lực giao thông kết nối hai miền Bắc – Nam nằm trong Kinh thành trong bối cảnh ngày càng tiến lên của đô thị.
Tổng thế vị trí 5 cầu bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành:
1) Đông Thành Thủy Quan; 2) Ngự Hà; 3) Khánh Ninh; 4) Vĩnh Lợi;
5) Tây Thành Thủy Quan
1) Cầu Đông Thành Thủy Quan
Cầu nằm vị trí hạ lưu sông Ngự Hà trước lúc đổ ra sông Đông Ba, trên trục đường Xuân 68 thời nay. Năm 1806, cầu được xây dựng bằng gỗ với tên thường gọi là Thanh hao Long Kiều. Đến tháng 5-1830, vua Minh Mạng cho xây dựng lại bằng vật liệu mới bằng gạch men ốp vồ và đá thanh hao kiên cố, bền vững và kiên cố hơn. Cầu lâu năm 71,7m; rộng 4,9m và cao 8,05m; vòm cầu phía dưới thông thủy rộng 8,4m. Lan can phía đông cao 1,55m được trổ 13 pháo nhãn hình trụ đường kính 0,5m. Lan can phía tây với chiều cao 0,95m với hai trụ đá có cùng kích thước 0,54m x 0,54m. Đây này đó là hai trụ đỡ đòn quay của khối hệ thống cửa áp trước kia.
Phối cảnh 3D cầu Đông Thành Thủy Quan
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Đông Thành Thủy Quan
Ảnh vòm cầu và hệ trụ đá đỡ đòn quay bằng đá thanh khô ở cầu Đông Thành Thủy Quan
Bản vẽ tình trạng cầu Đông Thành Thủy Quan
2) Cầu Ngự Hà
Cầu nằm trên trục đường Đinh Tiên Hoàng ngày này. Năm 1808, dưới thời Gia Long, cầu được xây bằng gỗ được đặt tên là Tkhô nóng Câu Kiều. Đến tháng 6/1820, vua Minh Mạng cho xây dựng lại bằng vật liệu kiên cố. Với chiều nhiều năm 71,6m; rộng 4,86m và cao 8,0m. Cầu có 3 vòm cầu thông thủy phía dưới, vòm to rộng 6,4m, 2 vòm nhỏ hai bên rộng 4,0m. Phía bắc của cầu có nhà bia nhỏ, phía trong có bia đá, trên đó khắc bài văn bia “Ngự Hà bi ký” , do chính vua Minh Mạng ngự bút, nói về quy trình hình thành con sông và những chiếc cầu bắc qua.
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Ngự Hà
3) Cầu Khánh Ninh
So với những cầu giữ lại, cầu Khánh Ninh có tổng thể thiết kế thiết kế cầu và nhà bia hầu như còn nguyên vẹn nhất cho tới ngày này. Giống như cầu Ngự Hà, cầu Khánh Ninh cũng có thể có nhà bia ở đầu cầu phía Bắc. Theo văn bia “Khánh Ninh kiều bi ký” , do vua Minh Mạng ngự bút, cầu Khánh Ninh được xây dựng vào năm 1825. Cầu nằm trên trục đường Trần Văn Kỷ ngày này, với chiều lâu năm 44,6m; rộng 4,95m và cao 7,25m; vòm cầu phía dưới thông thủy rộng 6,4m.
Bản vẽ ghi nhà bia ở cầu Ngự Hà
Phối cảnh 3D và bản vẽ tình hình cầu Ngự Hà
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Khánh Ninh
Phối cảnh 3D và bản vẽ tình trạng cầu Khánh Ninh
4) Cầu Vĩnh Lợi
Cầu nằm trên tuyến đường Nguyễn Trãi, thuộc giữa phường Thuận Hòa và phường Tây Lộc với chiều lâu năm 44,6m; rộng 5,0m và cao 7,25m; vòm cầu phía dưới thông thủy rộng 6,4m. Cầu Vĩnh Lợi được xây dựng vào năm 1825. Cầu có cấu trúc và ví dụ thiết kế thiết kế kiến trúc với từng điểm tương tự với cầu Khánh Ninh.
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Vĩnh Lợi
Phối cảnh 3D và bản vẽ tình hình cầu Vĩnh Lợi
5) Cầu Tây Thành Thủy Quan
Cầu có hình dạng uốn cong hai đầu, được xây dựng sát mặt trong Kinh thành, nằm trên tuyến đường Tôn Thất Thiệp hiện nay. Với chiều nhiều năm 44,6m; rộng 4,65m và cao 7,46m; vòm cầu phía dưới thông thủy rộng 6,6m. Tương tự như cầu Đông Thành Thủy Quan, cầu Tây Thành Thủy Quan ngày này vẫn còn đấy hai trụ đỡ đòn quay bằng đá thanh khô dùng để làm đóng – mở “thủy quan“ thời kỳ trước kia bằng hệ cửa áp.
Phối cảnh 3D cầu Tây Thành Thủy Quan
Bản vẽ ghi mặt đứng cầu Tây Thành Thủy Quan
Bản vẽ tình hình cầu Tây Thành Thủy Quan
Bảng tổng hợp đặc trưng cơ bản 5 cầu
Tỉ lệ và cấu trúc những cầu bắc qua sông Ngự Hà
Bảng tổng hợp tỉ lệ 5 cầu
Minh họa điển hình những thành phần cấu trúc cầu vòm
(cầu Tây Thành Thủy Quan)
Qua xem thêm và phân tích, 5 cầu bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành có những thành phần, cấu trúc và điểm sáng chung như sau:
Phân tích tải trọng
Tải trọng kết cấu vòm cầu điển hình với phân phối kính 3,2 m:
1) Các giả thiết
Để giản dị và đơn giản tính toán tích điện chịu tải của cầu Vĩnh Lợi, ta giả thiết như sau:
2) Các thông số kỹ thuật
Theo Bảng 9, Tiêu chuẩn chỉnh TCVN 5573-2011: Kết cấu gạch ốp men đá và gạch ốp men đá cốt thép theo tiêu chuẩn chỉnh thiết kế, ta có:
Trong số đó 0.75 là hệ số điều kiện tiến hành triển khai.
3) Tải trọng
4) Sơ đồ tính và những biểu đồ nội lực
Biểu đồ lực dọc N với q=3.0T/m (hình trái), Biểu đồ lực dọc với Q=1.0T (hình phải)
Biểu đồ moment với q=3.0T/m (hình trái), Biểu đồ moment dọc với Q=1.0T (hình phải)
5) Kiểm tra điều kiện chịu nén của vòm gạch ốp men
6) Kiểm tra điều kiện chịu uốn của vòm gạch men men
Điều tiết nước và ngăn triều cường
Cùng với tính năng và vai trò của sông Ngự Hà, những cầu vòm này còn có vai trò làm giảm vận tốc dòng chảy trải qua những tiết diện nhỏ của những vòm cầu trong việc hỗ trợ chống ngập lụt, thoát nước ra ngoài Kinh thành. Việc thoát nước mưa và nước sinh hoạt theo hướng từ Tây sang Đông, dựa theo dòng chảy của con sông và độ nghiêng của Kinh thành về phía Đông Bắc. Chức năng ngăn triều cường dựa trên sự vận hành của khối hệ thống cửa áp trước đây (hiện nay chỉ với tồn tại những trụ đá đỡ đòn quay). Trong số đó, hai chiếc cầu ở hai phía Đông và Tây của Kinh thành là Đông Thành Thủy Quan và Tây Thành Thủy Quan đóng vai trò chốt chặn ngăn và điều tiết nước hai đầu của con sông Ngự Hà.
Dòng chảy của sông Ngự Hà qua những cầu vòm
Thực trạng và nguyên nhân dẫn đến sự xuống cấp của thiết kế thiết kế kiến trúc những cầu vòm
Sự tồn tại của 5 chiếc cầu vòm bắc qua sông Ngự Hà trong Kinh thành cho tới thời đại này là một quãng thời hạn tồn tại gần 2 thế kỷ. Đó là một quãng thời hạn tồn tại đủ nhiều năm để nhìn nhận sức chịu đựng của những vật liệu xây dựng nên những cầu. Cùng với những tác động tiêu cực từ yếu tố thiên nhiên và con người qua quy trình sử dụng đã làm hư hại về mặt cấu trúc cầu như những thành phần, ví dụ thiết kế thiết kế.
Ảnh chân vòm cầu Khánh Ninh bị hư hại nghiêm trọng (12-2022)
Ảnh trụ đá lan can cầu bị hư hại ở cầu Tây Thành Thủy Quan
Nhìn chung, tình hình của 5 chiếc cầu hiện nay bắc qua sông Ngự Hà đang dần xuống cấp với từng vết nứt to và những hư hại tăng dần theo năm tháng. Những thành phần, rõ ràng thiết kế thiết kế mất đi do hư hỏng theo thời hạn tồn tại hoặc được xây tươi mớii một nhữngh không thành công bởi những tác động của con người. Do vậy, đấy là vấn đề thực sự cấp thiết để khuyến cáo những giải pháp trùng tu và bảo tồn những chiếc cầu này trong thời điểm hiện tại.
Sự xuống cấp của thiết kế những cầu vòm bởi những nguyên nhân chủ yếu sau:
Thứ nhất, điều kiện thời tiết khắc nghiệt của vùng miền thường xuyên gây những tác động tiêu cực đến khối hệ thống cầu, như sự chênh lệch nhiệt độ, sụt lún địa chất theo tuổi thọ tạo thành những vết nứt thân cầu.
Thứ hai, những thành phần, rõ ràng thiết kế thiết kế của cầu hư hỏng do nguyên nhân chiến tranh trước đây, như trong cuộc tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân – 1968.
Thứ ba, thực vật xâm hại, bám vào những phía trên ,mặt cầu theo tuổi thọ, sao cho những hư hại phía trên ,mặt thân cầu.
Thứ tư, lòng cầu được trải vật liệu bằng vật liệu nhựa asphalt hiện nay thay vì làm giảm độ dốc của cầu thì đã bào mòn những lớp gạch ốp men thuộc vòm kết cấu chịu lực chính của cầu một nhữngh nghiêm trọng (cầu Khánh Ninh).
Thứ năm, sự quá tải bởi những phương tiện lưu trải qua cầu thường xuyên gây áp lực lên tích điện chịu lực của những cầu do việc phân luồng giao thông ra vào Kinh thành chưa thực sự hợp lý.
Thứ sáu, sự thổi thêm dân số (4 phường) tuy vậy tuy vậy với sự sự thiếu ý thức của người dân làm hư hại những rõ ràng và thành phần thiết kế thiết kế cầu trong quy trình sử dụng.
1. Thực trạng giao thông
Có thể nói việc giao trải qua những cầu bắc qua sông Ngự Hà ngày này là một vấn đề cấp bách trong lưu thông. Một mặt, lòng cầu tương đối hẹp so với độ rộng của những tuyến đường giao thông chính và chỉ đáp ứng nhu yếu cho những phương tiện cơ giới lưu thông tốt một chiều. Điều này gây ra xung đột, tắc nghẽn tại những điểm cầu trong việc tham gia giao thông của người dân. Mặt khác, số lượng phương tiện dự báo ngày càng thổi thêm dẫn đến sự quá tải đặt lên những cầu này.
Bảng ước lượng phương tiện 4 Phường (dựa trên số liệu tìm hiểu thêm dân số năm 2020)
Số phương tiện lưu thôngtrong 5 phút tại những cầu: 1)Đông Thành Thủy Quan;
2) Ngự Hà; 3) Khánh Ninh; 4) Vĩnh Lợi; 5) Tây Thành Thủy Quan
2.Kết nối giao thông đường bộ
Việc thiếu mất đi hai chiếc cầu Bác Tế và Bình Kiều trong lịch sử dân tộc, đã làm tăng áp lực lưu thông và vai trò kết nối huyết mạch giao thông đường bộ hai miền Bắc-Nam trong Kinh thành chỉ trải qua 5 chiếc cầu vòm này. Cả 5 chiếc cầu này đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong tổng thể thiết kế phong cảnh và kết nối giao thông hai miền Bắc-Nam cho toàn bộ những quy mô phương tiện lưu trải qua 5 trục giao thông chính. Bao gồm:
Sơ đồ liên lạc những trục giao thông chính trong Kinh thành
3. Kết nối giao thông đường thủy
Việc kết nối tuyến đường thủy từ phía Đông sang phía Tây của Kinh thành trải qua hai cửa thành bằng đường thủy là Đông Thành Thủy Quan và Tây Thành Thủy Quan. Theo những tài liệu xem thêm, tuyến giao thông này trước đây được sử dụng chủ yếu cho việc vận chuyển lương thực, ngân khố và là tuyến vọng cảnh bằng đường thuyền trong phòng vua trước kia. Ngày nay, tuyến đường thủy này đang được xem trọng trong việc triết lý và quy hoạch trong tiến lên hình thức, phượt.
1. Giải pháp bảo tồn thiết kế thiết kế kiến trúc
Thứ nhất, Review tình trạng rõ ràng những cầu vòm để phân loại mức độ xuống cấp và tìm ra hướng bảo tồn thích hợp. Phân loại những yếu tố và nguyên nhân tác động đến thiết kế và kết cấu cầu.
Thứ hai, tích lũy những dữ liệu, cứ liệu lịch sử hào hùng từ những nguồn không giống nhau để tương quan, lựa chọn giải pháp bảo tồn thích hợp nhất.
Thứ ba, giải pháp bảo tồn gắn với việc giữ lại nguyên trạng nhất rất có thể những ví dụ thiết kế gốc khai trương mở bán khởi động. Việc sử dụng vật liệu thay thế cho quy trình phục dựng, cải tạo và sửa chữa thay thế phải được xem xét, lựa chọn kỹ lưỡng sao cho giống với vật liệu gốc khai trương mở bán khởi động.
Thứ tư, quy trình cải tạo, chỉnh trang và phục dựng những thành phần thiết kế thiết kế và cấu trúc cầu cần nghiên cứu và phân tích những phương pháp tiến hành truyền thống lịch sử một nhữngh cẩn trọng và đặc trưng tuân thủ theo từng quy định của Luật Di sản văn hóa truyền thống Việt Nam.
Thứ năm, chỉnh trang hạ tầng nhân viên nhân viên kỹ thuật chỉnh sửa, trả lại vẻ mỹ quan vốn có trước đây của những chiếc cầu, kể cả việc tháo dỡ những đường dây, đường ống thuộc hạ tầng nhân viên nhân viên kỹ thuật chỉnh sửa đang links với thân cầu hiện nay.
2. Giải pháp tổ chức giao thông
Thứ nhất, cần tiết kiệm và làm khắc chế những phương tiện cơ giới có tải trọng to vào ra Kinh thành, nhằm mục tiêu giảm áp lực tải trọng lên sức chịu tải của những cầu vòm và tắc nghẽn giao thông toàn bộ tại những điểm cầu.
Thứ hai, tổ chức phân luồng phương tiện lưu thông một nhữngh hợp lý trong giao thông đối nội và đối ngoại của Kinh thành.
Thứ ba, xây dựng sơ sở hạ tầng nhân viên nhân viên sửa chữa thay thế thay đổi đô thị thành công và quy hoạch những tuyến giao thông công cộng (xe bus công cộng công cộng) hợp lý. Khuyến nghị, tuyên truyền người dân sử dụng những phương tiện giao thông công cộng, phương tiện giao thông xanh.
Giải pháp “Vòng giao thông tuần hoàn” trải qua 4 trục chính
Đề xuất giải pháp ví dụ: Dựa trên những thông số kỹ thuật tải trọng tính toán điển hình và tình trạng giao thông, từ đó, khuyến nghị một khối hệ thống giao thông kết nối phí a trong và phí ngoài Kinh thành, tạo ra một “vòng giao thông tuần hoàn”, dựa trên 4 trục giao thông chính, kể cả:
Đây là 4 trục giao thông chính 1 chiều ra vào Kinh thành kết nối bởi 8 cổng thành hiện tại. Thông qua 4 nút giao thông được giao cắt bởi 4 trục chính, sẽ thiết lập thêm những “vòng giao thông tuần hoàn thứ cấp” tiếp theo xung quanh những nút này. Đây là giải pháp sẽ giảm tải và áp lực lên khối hệ thống giao thông cho toàn Kinh thành nói chung và áp lực lưu thông lên khối hệ thống cầu vòm gạch men ốp – đá bắc qua sông Ngự Hà nói riêng, nhằm mục đích đảm bảo lưu thông liên lạc tốt hơn.
Ngày nay, tuy vậy tuy vậy với sự sự giãn nở đa chiều trong chiến lược tiến lên tài chính và kim chỉ nan đô thị, TP và đang được mở rộng và tiến lên với từng thành tựu. Trong bối cảnh đó, những chiếc cầu được xây bằng gạch men men vồ và đá tkhô cứng xưa, tuy trải qua thời hạn tồn tại nhiều năm với những năm tháng thăng trầm cùng những biến cố lịch sử vẻ vang nhưng vẫn giữ những nét đặc trưng, những giá trị cao quý về mặt lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống như di sản thiết kế thiết kế kiến trúc trong người đô thị.
Phong cách tân cổ điển
Phong cách hiện đại
Phong cách địa trung hải