Từ xưa tới nay, những vương quốc luôn luôn luôn luôn tìm nhữngh thể hiện quyền lực tối cao tối cao tài chính tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống, tư tưởng, quân sự…  trong thời đại của chính nó. Một trong những nhữngh quan trọng nhất là xây dựng những dự án công trình kiến trúc mang chân thành và ý nghĩa hình tượng.

Khi đó, kiến ​​trúc mà thậm chí gánh vác trách nát rưới nhiệm để góp góp thêm phần thay mặt đại diện thay mặt cho lý tưởng, tham vọng của vương quốc. Kiến trúc sư bậc thầy Mies van der Rohe (một886 – một969) từng nói: “Kiến trúc là ý chí của một thời đại được truyền tải vào ko gian”.  Điều đó mà thậm chí được tìm thấy trong số dự án công trình dễ tiếp cận, mang chân thành và ý nghĩa hình tượng như cung điện, dự án công trình tôn giáo, nhà quốc hội, thư viện vương quốc, bảo tàng, tháp cao tầng… Khi nhắc tới La Mã chúng ta sẽ nghĩ tới ngay đấu trường Coliseum; hoặc lúc nhắc tới Paris thì hình ảnh tháp Eiffel sẽ ngay lập tức xuất hiện. Giới tinh hoa luôn luôn luôn luôn tìm kiếm những hình thức hình tượng để thay mặt đại diện thay mặt cho vương quốc. Còn quần chúng thì phấn đấu để phẩm giá và bạn dạng sắc của xã hội mình được xác minh (theo Francis Fukuyama). Nói nhữngh khác, kiến trúc góp góp thêm phần quan trọng trong quy trình thi công bạn dạng sắc vương quốc, dân tộc.

Nhiều người trong chúng ta cảm nhận thấy khó hiểu lúc nước nhà Qatar mang diện tích S và người dân nhỏ như một tỉnh thành của Việt Nam lại sẵn sàng dành ra số tiền kcọpng lồ để xây dựng những công trình xây dựng kiến trúc đương đại tuyệt hảo, cũng như chi hàng trăm tỷ USD để tổ chức World cup 2022, trong đó cơ phiên bản là xây dựng sân chuyển động và hoàn thiện trung tâm hạ tầng. Họ trọn vẹn mang lý lúc làm như vậy ở tầm nhìn xây dựng vương quốc.  

Xem thêm: nhà vườn 2 tầng

Mỗi vương quốc, dân tộc luôn luôn luôn luôn phải đương đầu với yếu tố thực trạng và biến cố xã hội ở thời điểm hiện tại trong ko gian tương tác với những xã hội khác nên nó phải lựa cbọn họn lựa nhữngh xác định “căn cước” của xã hội mình thế nào để tồn tại và phát triển. Chẳng hạn, vào vào cuối thế kỷ một7 – thời điểm đầu thế kỷ một8, Piotr Đại đế nhận ra sự tụt hậu của Nga đối với những nước phương Tây, ông đã tìm thấy chủ trương bọn học hỏi và kết nối với phương Tây. Thành phố Sankt Peterburg được xây dựng từ váy lầy để trở thành một “cánh cổng của châu Âu”. Piotr mời những kiến trúc sư cực tốt của châu Âu tới Sankt Peterburg để tạo ra những dự án công trình hình tượng mới của một nước Nga thuộc sở hữu châu Âu. Ngày nay, lúc cảm nhận thấy ko thể hòa hợp được với phương Tây, giới tinh hoa Nga đang xác định nước mình là một vương quốc Á-Âu (còn phiên bản thân những dân tộc nội địa Nga đã được hòa trộn những dòng máu Á- Âu từ lâu rồi), và thẩm mỹ và làm đẹp và nghệ thuật- kiến trúc Nga đang từng bước biến đổi theo lý thuyết giao thoa văn hóa truyền thống Á-Âu.  

Kiến tạo từ bên trên xuống: Ý chí chính trị

Trong tiến trình phát triển kiến trúc của mỗi vương quốc, sở hữu những thời điểm phiên bản lề, cần nền kiến trúc ấy phải xây dựng những “mẩu truyện” mới, nếu ko muốn rớt vào trạng thái sáo mòn, suy kiệt. Khi một guồng máy đang thao tác theo quán tính của chính nó, thì sự bẻ lái phụ thuộc rất rộng to từ ý chí chính trị của nhân vật, giai cấp lãnh đạo.
Năm một852-một870, Napoleon III giao trọng trách nát rưới cho Georges Eugene Haussmann tiến hành cuộc đại cải tạo Paris từ là một thành phố hậu – trung cổ trở thành một hình mẫu đô thị tiền – văn minh, với những đại lộ, khu dã ngoại công viên to, quảng trường thoáng đãng, hạ tầng kỹ thuật tiên tiến, tạo tiền đề cho sự xuất hiện những siêu phẩm kiến trúc mới sau đó ko lâu như tháp Eiffel. Dự án vấp phải làn sóng phản đối từ phía người dân lẫn những nhóm tiện lợi. Nhưng Haussmann, với sự ủng hộ tuyệt đối từ hoàng đế cũng như những kiến trúc sư tập sự, đã quyết liệt phá hủy 20.000 ngôi nhà để xây mới gấp hai số đó, cũng như mở rộng thêm tám quận và làm những con đường rộng 30m (lúc đó đường rộng một3m đã là được xem như là to). Thành công của Đại dự án dự án công trình Haussmann cho biết sự quyết đoán của lãnh tụ (Napoleon III) rất quan trọng lúc thi công những tự sự mới.

Ở Liên Xô, sau lúc đã loại bỏ những đối thủ khó khăn chính trị và nắm chắc quyền lực tối cao tối cao tối cao, Stalin đã cơ quan phân bổ phong nhữngh thiết kế kiến thiết một nền nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp khác với người tiền nhiệm. Những người nghệ sỹ tiên phong lúc trước như Malevich, Eisenstein, Melnikov bị phê phán là theo chủ nghĩa hình thức và cho “ra rìa”. Thay vào đó, Stalin ủng hộ những người nghệ sỹ khác với mỹ chúng tac tương thích với quan điểm chính trị của ông như Deyneka, Aleksandrov, Iofan. Nghệ thuật Liên Xô (quan trọng kiến trúc) thời kỳ Stalin là một ví dụ tuyệt vời để chứng minh tầm quan trọng chính trị quan trọng thế nào trong những việc tự sự nền nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp vương quốc. Bằng quyền lực tối cao tối cao của tôi, Stalin đã tạo ra một phong thái kiến trúc khuynh loát toàn liên bang và lan tỏa ra những nước thuộc khối XHngười công nhân, cả ở Đông Âu lẫn châu Á. Nó hướng tới tính đăng đối, chiết trung, hòa trộn kiến trúc cổ xưa với art-deco; phối tích hợp kiến trúc với điêu khắc, hội chúng taa. Chi tiết trang trí dễ nhận thấy của chính nó là nhữngh sử dụng thức cột, phù điêu với hình ảnh huy hiệu, ngôi sao 5 cánh 5 cánh, băng đô, hoa, vũ khí, hình người. Dù với ý kiến nghĩ là kiến trúc Stalin ko sáng tạo, tiến bộ như thời Lenin, nhưng vẫn ko thể ko đồng ý nó với đậm đậm chất ngầu và cá tính mạnh, quý phái, dễ tiếp nhận đối với nhân dân lao lực.

Sự kiện Khruschev “xét lại” Stalin lúcến Bắc Kinh ko hài lòng, coi đó như một sự “phản bội”. Mao Trạch Đông, một người rất ngưỡng mộ Stalin, cảm nhận thấy cần phải tự cbọn họn con đường riêng của Trung Quốc để tiến lên chủ nghĩa cùng sản, bởi phương pháp tiến hành Đại nhảy vọt. Năm một958, lãnh tụ Trung Quốc yêu cầu xây dựng “thập đại kiến trúc” ở Bắc Kinh, bao hàm một0 công trình xây dựng to như Đại lễ đường Nhân dân, Bảo tàng Quốc gia, Cung văn hóa truyền thống Dân tộc, Nhà ga Bắc Kinh… trở thành hình tượng của non sông Trung Quốc thời đại mới. Tuy cuộc Đại nhảy vọt trong tài chính thất bại, nhưng những công trình xây dựng kiến trúc “thay mặt đại diện thay mặt” cho nó lại thành công. Đại lễ đường Nhân dân thời đại này vẫn chính là hình tượng cho khát vọng và sức mạnh của Trung Quốc. “Thập đại kiến trúc” mà thậm chí coi như phiên phiên bản kiến trúc Stalin ở Trung Quốc, được thể hiện ở tính chiết trung giữa hình thức truyền thống lâu đời với tiên tiến, sự ghi chú tới những ví dụ trang trí theo mẫu art- deco, quy mô, tầm vóc to.

Ở Việt Nam, sau thắng lợi Điện Biên Phủ, chúng ta vẫn sử dụng nhiều dự án công trình thời Pháp thuộc làm trụ sở những cơ quan hành chính quan trọng như Phủ Chủ tịch (Dinh Toàn quyền cũ), Trụ sở Bộ Ngoại giao (Sở Tài chính Đông Dương cũ). Có thể coi này là hiện tượng “sở hữu hình tượng”, một việc làm bất đắc dĩ (vì còn nghèo) và nhân văn (tôn trọng tác phẩm thẩm mỹ và làm đẹp của chính sách cũ). Phải tới đầu những năm một960, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mới với ĐK họa tiết thiết kế những hình tượng kiến trúc của riêng mình bên trên trung tâm xem thêm những nước XHngười công nhân bởi hữu và tận dụng một trong những tiến bộ từ thời kỳ trước. Đó là những dự án công trình: Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc (một960), Tổng cục Thống kê (một960), Bảo tàng Việt Bắc (một963), Hội trường Ba Đình (một962)… Chúng đó là những hình tượng trước tiên của nước Việt Nam mới: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc.

Kiến tạo từ bên dưới lên: Tự sự xã hội

Tự sự xã hội là nhữngh thức một xã hội bày tỏ mình theo chiều kích ko gian và thời hạn, trong sự tổng hợp những vấn đề lịch sử dân tộc, chính trị, văn hóa truyền thống, con người… nhằm mục đích mục tiêu giải đáp những thắc mắc về sự việc tồn tại, vận hành, hình thành, triển vọng, ước mơ của xã hội.
Về mặt thực tiễn (quy chất), xã hội sinh sống ở một khu vực địa lý, khí hậu đặc trưng, di truyền những mã văn hóa truyền thống- nhân bọn học qua nhiều thế hệ như một phản ứng cbọn họn lựa thoải mái và tự nhiên. Quá trình di truyền này là tự sự thụ động, một dạng “nhật ký”, “mã gien” trong vô thức tập thể.
Về mặt họa tiết thiết kế kiến thiết, xã hội luôn luôn luôn luôn phải đương đầu với yếu tố yếu tố hoàn cảnh và biến cố xã hội ở thời điểm hiện tại trong ko gian tương tác với những xã hội khác nên nó phải lựa cchúng tan lựa nhữngh xác định “căn cước” của xã hội mình thế nào để phát triển vững chắc và kiên cố và kiên cố, ko trở nên thoái hóa, tự hủy. Việc xác định, “trình làng” phiên bản thân là tự sự chủ động. Khi đã xác định được mình, xã hội và những thành độngên của chính nó sẽ sở hữu được thêm sự thoải mái tự tin để bảo đảm, sáng tạo nền thẩm mỹ và làm đẹp và nghệ thuật mới. Cũng như chúng taa sỹ Nguyễn Sáng, sau lúc cùng nhân dân trải qua cuộc kháng chiến chống Pháp chín năm đã tự nhận ra sự biến đổi trong thẩm mỹ và làm đẹp và nghệ thuật của tôi bởi câu nói: “Cách mạng đã sinh ra tôi lần thứ hai”.

Cung Thiếu nhi thủ đô hà nội

Khi một vương quốc định hình được nội dung tự sự xã hội một nhữngh thuyết phục, những người nghệ sỹ sẽ sở hữu được được “tâm thế chính trị” để thoải mái tự tin sáng tạo. Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, ngoại trừ những người cchúng tan lựa di cư sang quốc tế, giới văn nghệ Nga phấn chấn, cùng nhau hướng tới tương lai tốt xinh cho nước nhà đang bị trì trệ bởi khối hệ thống quan liêu và chiến tranh. Phong trào Kiến tạo (constructivism) xuất hiện trong tình hình đó.

Các bọn họa sỹ, kiến trúc sư, nhà thơ tiến bước cùng nhân dân lao lực, hừng hực khí thế xây dựng một nền nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp mới, đoạn tuyệt với chủ nghĩa kinh viện thời kỳ đế chế. Trong suốt những năm một920, những người nghệ sỹ theo chủ nghĩa Kiến tạo đã đổi khác trọn vẹn quan niệm về kiến trúc, họa tiết thiết kế đồ bọn họa, phim ảnh. Họ cổ vũ vận dụng những tiến bộ khoa bọn học kỹ thuật mới trong nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, sử dụng những bố cục trừu tượng, gắn nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp với thời đại, phục vụ những nhu yếu mới của xã hội qua việc sử dụng thép, bê tông hay họa tiết thiết kế những khu nhà tập thể đa tác dụng… Điều đó cũng thích ứng với quan điểm của Lenin lúc chuyển đổi tài chính Nga từ là một nước nông nghiệp sang công nghiệp. Chúng ta mà thậm chí tưởng tượng trong con thị lực những người nghệ sỹ Nga lúc đó, việc xây dựng cơ quan ban ngành Xô viết là một dự án công trình xây dựng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp quy mô to.

Sau Thế chiến II, lúc Liên Xô dẫn dắt khối xã hội chủ nghĩa, dù giới văn nghệ chịu cảnh kiểm duyệt gắt gao, nhưng những người nghệ sỹ vẫn thậm chí phát hành những tác phẩm đỉnh cao, khác với niềm tin thiếu căn cứ ở một vài nơi hiện nay rằng chỉ với “tự do” mới tạo ra siêu phẩm!? Ở tình huống Liên Xô, chúng ta thậm chí nháii thích rằng, nền tảng văn hóa truyền thống dân tộc, vị thế vương quốc, tâm thế chính trị của người nghệ sỹ mới là những yếu tố quan trọng để tạo thành những tác phẩm đỉnh cao. Khi Liên Xô dẫn dắt một nửa toàn thế giới, thì tâm thế chính trị và trách nát nát nhiệm của những người nghệ sỹ khác trọn vẹn đối với lúc bọn họ là công dân của những vương quốc tan đàn xẻ nghé, thiếu chủ thuyết xã hội. Dù giới văn nghệ những nước hậu Xô viết với vẻ được hưởng bầu ko gian tự do hơn, nhưng tới nay sau hơn 30 năm phân ly độc lập, vẫn ko thấy xuất hiện những siêu phẩm to như thời Liên Xô. Rõ ràng, sức mạnh tự sự xã hội với kinh nghiệm kích thích tiềm năng sáng tạo của người người nghệ sỹ.

Ở chiều ngược lại, chính những thành công đột phá trong thẩm mỹ và làm đẹp và nghệ thuật đã tạo thiện cảm của giới trí thức, văn nghệ quốc tế đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa non trẻ. Các kiến trúc sư hàng đầu trái đất những năm một920-một930 như Le Corbusier, Frank Lloyd Wright đều ngưỡng mộ và ủng hộ những công trình xây dựng kiến trúc Kiến tạo, thậm chí cả Hiện thực xã hội chủ nghĩa phái xinha. F.L. Wright viết trong tự truyện của tôi rằng: “Choáng ngợp vì sức sống, sự uy lực và uy lực, chủ nghĩa nhân vật và độ phú quý trong mô tả, ngưỡng mộ tính cá thể đầy màu sắc sắc, chưa lúc nào tìm về kín của niềm sự sung sướng như vậy. Nước Nga mà thậm chí mang lại cho đám đông cãi cọ của những loại người già nua đầu óc sặc mùi tiền và chiến tranh của trái đất phương Tây phần tâm hồn đã biết thành vùi lấp, và tôi hy vọng, ngay lúc này xuất hiện để ngăn chặn sự tự diệt vong mà những vương quốc đang cùng nhau lao tới”.

Ở Việt Nam thời bao cấp, kề bên ý chí chính trị của những người lãnh đạo, sự trợ giúp của những nước XHngười công nhân, thì sự đồng tâm hiệp lực của xã hội và giới kiến trúc sư đã tạo thành một mức độ kiến trúc Việt Nam với căn tính rõ rệt. Dù dồn hết nguồn lực để chi viện cho mặt trận miền Nam, sau này là rủi ro tài chính tài chính bởi cơ chế quản trị và vận hành quan liêu, bao cấp, người Việt Nam vẫn thậm chí xây dựng được những công trình xây dựng với thẩm mỹ và làm đẹp và làm xinh mới mẻ, tiến bộ, nhân văn, phục vụ quần chúng nhân dân lao lực.

Có cần lý tưởng cho những đô thị?

Các đô thị việt phái mạnh phái mạnh hiện nay đang ở thời điểm phát triển rất nkhô giòn, nhưng chưa xuất hiện những tự sự mới thú vị, mạnh mẽ và uy lực và thỏa sức tự tin. Điều đó kéo theo trạng thái nhà nước cứ phải “đuổi theo” những dự án công trình xây dựng ko động đậy sản của những tập đoàn to to để điều chỉnh quy hoạch. Trong khung cảnh sở hữu phần “lủng củng” đó, chúng ta phải nhấn mạnh và xác định tầm quan trọng lãnh đạo, xây cất ở trong nhà nước trong quy hoạch, họa tiết thiết kế đô thị, kiến trúc, nhất là lúc những tập đoàn to tư nhân đang cho biết chúng ta chỉ nghĩ tới quyền lợi mà dường như ko tồn tại nhiều trách nát rưới nhiệm đối với xã hội.

Chúng ta hiện đang sở hữu rất nhiều những công trình xây dựng to được chi tiêu bởi nhà nước và tư nhân nhưng vẫn ko kiếm ra được “đầu bài” mang chân thành và ý nghĩa tự sự xã hội, vậy nên kết quả của chính nó là những công trình xây dựng kiến trúc “giông giống” ở nhiều “thành phố đại trà” khác bên trên trái đất. Có lẽ, ngay lúc này chúng ta cần cbọn họn lựa và xây dựng một tự sự xã hội mới mẻ, sở hữu kinh nghiệm ktương đối gợi sáng tạo để lan tỏa vào những dự án công trình xây dựng, những cuộc thi tuyển kiến trúc?

Lý tưởng – một khái niệm mà thậm chí lúcến nhiều người Việt Nam “ko tương thích” và “đề phòng”, nhưng lại đó là thứ quan trọng còn thiếu trong quy hoạch, họa tiết thiết kế, xây dựng, quản trị và vận hành những đô thị to VN hiện nay.

Những thành phố – ý nói những thành phố vĩ đại – được xây bởi gì? Chúng được xây bởi lý tưởng.

Lý tưởng của La Mã sẽ tạo ra thành đô thị La Mã, và “mỗi con đường đều kéo theo thành Roma”. Sau lúc La Mã bị phá hủy, Constantinopol (La Mã thứ hai) thất thủ, những Sa hoàng Nga muốn Moskva trở thành La Mã thứ ba và sẽ ko còn tồn tại La Mã thứ tư nữ giớia. Từ vào đầu thế kỷ một9, người ta gọi Paris là “kinh đô ánh sáng” để xác minh nó là trung tâm văn hóa truyền thống, tri thức của trái đất.

Vậy lý tưởng của Hà Thành, Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Thành Phố Đà Nẵng, TP Hải Phòng, Cần Thơ… là gì? Chỉ lúc vấn đáp được thắc mắc đó, người ta mới tin tưởng vào hành động của tớ. Không mang lý tưởng, mỗi hành động sẽ chìm đắm trong vòng luẩn quẩn tranh cãi bất định.  

Kiến trúc Việt Nam trong một Khu vực Đông Nam Á linh động và chủ động

Với vị trí địa lý nằm tại vùng biên phía Nam của văn hóa truyền thống Trung Quốc, lại từng là thuộc địa một nghìn năm, nước Đại Việt xưa đã xây dựng nền văn nghệ của tớ theo hướng Hoa tâm luận (đôi lúc còn tự nhận mình là Hán nhân!). Triết chúng tac, văn chương đều lấy Trung Quốc làm chuẩn chỉnh chỉnh mực, làng nghề kỹ nghệ cơ phiên bản được phát triển sau lúc mang người đi sứ từ phương Bắc về. Người Việt Nam xưa nhận mình là kẻ phương Nam, bởi lấy Trung Quốc ở phương Bắc để so sánh.
Đến thời Pháp thuộc, Việt Nam nằm trong xứ Đông Dương thuộc Pháp. Với nhữngh xác định địa lý như vậy, tư tưởng “dĩ Âu vi trung” (eurocentrism) trong kiến trúc nói riêng và văn hóa truyền thống Việt Nam nói tóm gọn gàng nảy nở và kéo dãn kéo dãn trong quãng thời hạn tới ngày thời điểm ngày hôm nay. Dường như, kiến trúc Champa trở thành một trong những phần quan trọng của kiến trúc Việt Nam. Những nghiên cứu và phân tích về kiến trúc Champa chính thức xuất hiện từ thời Pháp thuộc. Do đổi khác nhận thức về kiến trúc nước mình, vua Khải Định đã cho phối hợp nhiều mô-típ kiến trúc Champa vào trong dự án công trình lăng của ông. Ngày nay, trong mọi những diễn ngôn chính trị, kiến trúc Champa đã trở thành di sản kiến trúc Việt Nam.
Hiện nay, Việt Nam xác định mình là một vương quốc Khu vực Đông Nam Á. Điều này sẽ mở ra một chương mới trong những công việc xây dựng văn bọn học nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp việt phái nam phái nam. Khu vực Đông Nam Á tâm luận (Aseancentrism) là thời cơ cho những nghệ sỹ Việt Nam cũng như của toàn bộ những vương quốc khác trong khu vực, chính vì nó là một vùng đất color mỡ đang chờ canh tác.

Tuy sở hữu khác lạ, nhưng những vương quốc Khu vực Đông Nam Á vẫn tồn tại đó nhiều trung tâm chung để cùng nhau xây đắp căn cước, thậm chí nói tới: địa lý (sông, biển), khí hậu (nhiệt đới), nhân khẩu (bạn dạng địa Khu vực Đông Nam Á và hậu duệ di cư từ Nam Trung Hoa), xã hội (hậu thuộc địa), nền tảng tư tưởng (phối phối phối hợp Ấn Độ, Trung Quốc, phương Tây), tài chính (đang tăng trưởng mạnh), văn hóa truyền thống (đa chủng loại và phong phú và phổ biến).

Trong thời hạn qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam đã với ko ít hoạt động và sinh hoạt tăng cường kết nối với những nước ASEAN như hỗ trợ những kiến trúc sư nội địa được thừa nhận là kiến trúc sư ASEAN, đạt chứng chỉ hành nghề kiến trúc ASEAN, mời những kiến trúc sư ASEAN tham dự huấn luyện phát triển nghề nghiệp liên tục (CPD)…

Cũng tương tự như ở Việt Nam, Xu thế kiến trúc xanh – bền vững và kiên cố, kiến trúc phê bình địa phương, sự tìm kiếm bạn dạng sắc trong thời đại toàn thị trường quốc tế hóa, đang thôi thúc những kiến trúc sư ở những vương quốc Khu vực Đông Nam Á. Sự đồng bộ giữa kiến trúc Việt Nam với những nước ASEAN càng ngày càng thể hiện rõ hơn. Điều đó chứng minh Khu vực Đông Nam Á tâm luận là một trong những nhữngh xác định kiến trúc VN thích ứng. 

Xem thêm các bài viết:

• https://earnnettoday.com/today/Don_gia_thi_cong_xay_dung_can_ho_tan_truyen_thong_lich_su_hien_dai_nhat_2023_earnnett.html